Geschiedenis van thee

Thee kent een rijke geschiedenis. De oorsprong van thee kent vele legendes en er zijn vele verhalen over geschreven. Volgens diverse legendes is thee drinken 5.000 jaar geleden in het oude China ontstaan. Eén van de bekendste verhalen is van de vroege keizer Shen Nung, 2737 voor Christus. Shen Nung was een bekwaam leider, een geleerde en kruidkundige. Hij nam uit hygiënische overwegingen de keuze om voortaan al het drinkwater eerst te koken. Tijdens één van zijn reizen op een warme zomerdag stopte hij om even te rusten. Nung kookte zijn water onder een wilde theestruik toen er wat blaadjes van deze struik in zijn water vielen. Het water kleurde bruin en dit wekte de interesse van de keizer. Hij nam een paar slokken en ontdekte dat het drankje verfrissend was en een heerlijke smaak bevatte.

 

Oorsprong van thee een legende?

Dit was, zo wil de legende ons doen geloven, de geboorte van thee. Omdat het verhaal zo aannemelijk is, geloven veel historici dat er op zijn minst een kern van waarheid in moet zitten. Volgens een andere anekdote zou een Indiase monnik genaamd Bodhidharma, later bekend als de stichter van Zen, naar China zijn gezeild om daar negen jaar lang te mediteren. Tijdens zijn meditatie werd hij slaperig. Om te voorkomen dat hij in slaap zou vallen sneed hij op een bepaald moment zijn oogleden af. Op de plek waar zijn oogleden op de grond vielen kwam een plant tevoorschijn met bladeren die een opwekkende werking hadden. Bodhidharma mediteerde op de berg T'a, vandaar het woord thee.

 

Feiten over de geschiedenis van thee

Bekend is dat thee gedurende de eerste eeuwen na de ontdekking alleen als medicijn en versterkend middel werd gedronken. Pas in 300 voor Christus werd thee een drank die als genotsmiddel gedronken werd. De eerste schriftelijke vermelding van thee is te vinden in een Chinees woordenboek uit 350 na Christus.

De kunst en plezier van het theedrinken was lange tijd alleen aan de Chinezen voorbehouden. Pas in de vijfde eeuw na Christus werd thee naar andere Aziatische landen geëxporteerd. Weer meer dan duizend jaar later, in 1610, waren het de Hollanders die voor het eerst een lading thee naar Europa brachten.

 

Thee attributen en cultuur

In China is het nog steeds gebruikelijk dat de jongere generatie de oudere generatie met een kopje thee begroet om zo respect te tonen. Een andere gewoonte is dat als persoon A een kop thee voor persoon B inschenkt, persoon B met zijn wijs- en middelvinger op de tafel klopt. Deze gewoonte zou afstammen uit de Ching Dynastie, zo'n 300 à 400 jaar geleden.

Het verhaal is als volgt. De keizer wilde zijn keizerrijk bezoeken zonder op te vallen, vandaar dat hij zich gewoon kleedde. Ook zijn bedienden mochten niet opvallen, dit zou immers de identiteit van de keizer weggeven. Op een dag was de keizer met zijn gevolg in een restaurant. Nadat de keizer voor zichzelf thee had ingeschonken deed hij dit ook voor zijn bediende. Dit was een hele eer voor de bediende en hij wilde in een reflex voor zijn meester neerknielen om hem te bedanken. Hij wist zich echter net op tijd te beheersen. In plaats van zelf neer te knielen, deed de bediende dit met zijn vingers. Dit "bedankje" wordt vandaag de dag nog steeds gebruikt. 

 

Techniek van thee drinken

In China drinkt men thee met name voor de gezelligheid en gebruikt men de verschillende technieken om thee te zetten met als doelde thee zo goed mogelijk tot zijn recht te laten komen. Een van deze technieken heet "Gong-Fu". Hierbij wordt gebruik gemaakt van een zogenaamde gaiwan en hele kleine kopjes. De gaiwan en kopjes worden voorverwarmd met kokend water. Meestal gebeurt dit op een speciale theeplaat (een soort "doos" van bamboe met gaten erin om overtollig water op te vangen).
Na het voorverwarmen wordt er veel thee in de gaiwan gedaan en schenkt men het water op. Men laat de thee zeer kort trekken voordat de thee in de kopjes geschonken wordt. Dezelfde thee in de gaiwan wordt wel tot 20 keer opgeschonken. Bij goede thee verandert de smaak namelijk na elke opschenking. Door deze manier van thee zetten kun je al deze verschillende smaken ervaren, in tegenstelling tot het zetten van een grote pot met weinig theeblaadjes. Een variant op deze methode is het gebruiken van kleine theepot van speciale klei waardoor de smaak van de thee nog beter tot zijn recht komt. De thee attributen (benodigdheden) vervullen dus een belangrijke rol. 

 

Populaire thee in Nederland

In Nederland is vooral de zogenaamde "smaakjesthee" erg bekend en populair. Alle thee, behalve kruidenthee, wordt gemaakt van theeblaadjes die van de theestruik afkomstig zijn. De theestruik groeit in een tropisch of subtropisch klimaat. Als de theestruik ongeveer vier jaar oud is kan er voor het eerst worden geoogst. Tijdens het oogsten worden alleen de jonge blaadjes geplukt. Het oogsten van kwaliteitsthee gebeurt altijd met de hand, dit geeft namelijk het beste resultaat. Hoewel men gedurende het hele jaar kan oogsten, worden de beste theeblaadjes voor de meeste soorten thee in het voorjaar geoogst. Een uitzondering hierop is de Oolong thee.

De beste kwaliteit Oolong wordt in de herfst geoogst. Ondanks dat er veel verschillende soorten thee bestaan zijn ze allemaal afkomstig van de bladeren van dezelfde theestruik: de Camellia Sinensis. Deze plant behoort tot de Genus Camellia, die al sinds de grote ijstijd bestaat. Theestruiken kunnen 20 meter hoog worden. In China bestaat er zelfs een theeboom (Pu-erh) die meer dan 25 meter hoog is en ouder is dan 2700 jaar!

 

Verschillen thee merken

Omdat bijna alle theesoorten van dezelfde plant afkomstig zijn speelt het verwerkingsproces een zeer belangrijke rol. Vooral "fermenteren" is een veel gebruikte term in de thee wereld. De definitie van fermenteren van thee verschilt van de normale definitie van fermenteren. Onder het fermenteren van thee wordt verstaan "het door de thee bladeren onder gecontroleerde temperatuur en vochtigheid laten absorberen van zuurstof (oxidatie)". De graad van oxidatie bepaalt de smaak en eigenschappen van de thee. Dit proces is zeer arbeidsintensief en de kundigheid van de verwerker bepaalt in grote mate de uiteindelijke kwaliteit (en prijs) van de thee.