Wat is cafeïne eigenlijk?

Cafeïne, ook wel coffeïne genoemd, is een stof die van nature voorkomt in ongeveer 60 planten. Wanneer je de stof ‘los’ zou zien, is cafeïne wit en kent het een poedervorm. Cafeïne heeft een belangrijke functie voor de planten waarin het voorkomt. Het is een verdedigingsmiddel tegen insectenvraat. Door de aanwezigheid van de stof in de afgevallen bladeren, wordt ook voorkomen dat er teveel planten rondom de koffieplant groeien. Een derde functie van deze stof is het aantrekken van bijen, voor bestuiving.

Cafeïnevrije koffiebonen: 4 methoden uitgelicht

Er zijn grofweg 6 manieren om koffiebonen cafeïnevrij te maken. In dit artikel kijken we naar de 4 meest voorkomende methoden die worden toegepast op cafeïnevrije koffiebonen. We gaan in op de DCM methode (ook wel rechtstreekse methode genoemd), de CO2 methode, de Sugarcane en de Zwitserse watermethode. alle genoemde methoden zorgen voor cafeïnevrije koffiebonen, maar de manier waarop dat gebeurt verschilt. 

Cafeïnevrije koffiebonen via de DCM / rechtstreekse methode

De DCM methode wordt toegepast voordat de koffiebonen worden gebrand. Dat geldt overigens ook voor de andere methode om cafeïnevrije koffiebonen te krijgen. Het extractiemiddel wat hierbij wordt gebruikt is DMC, of voluit: dichloormethaan. De groene koffiebonen worden vochtig gemaakt en vervolgens worden de bonen een half uur geweekt in de dichloormethaan. Dit proces herhaalt zich een aantal keren. Na het cafeïne-extractie proces, wordt door langdurige blootstelling aan stoom gezorgd dat er geen resten DCM achterblijven. Voordat de bonen gebrand worden, worden ze eerst nog met warme lucht gedroogd en wordt koude lucht ingezet om de bonen af te koelen.

Cafeïnevrije koffiebonen via CO2 methode (gebruikt bij onze neef Gerrit koffiebonen)

De andere manier om aan cafeïnevrije koffiebonen te komen is die van de CO2 of kritische koolstofdioxide methode. De koffiebonen worden voor het branden gedompeld in water. Hierdoor zwellen de bonen op, waarna koolzuur (CO2) wordt toegediend onder hoge druk en lage temperatuur. De cafeïne lost hierdoor op in het water. Net als bij de DCM methode worden de bonen met warme lucht gedroogd en met koude lucht gekoeld voordat de bonen gebrand worden.

Cafeïnevrije koffiebonen via de Zwitserse watermethode 

Deze methode stamt al uit de jaren 30 van de vorige eeuw en wordt nog steeds volop toegepast. Ongebrande koffiebonen worden geweekt in heet water. Dit zorgt dat de cafeïne vrijkomt. De koffiebonen worden vervolgens uit het water gehaald. Het cafeïnehoudende water wordt ontdaan van de cafeïne door een koolstoffilter, maar de verloren smaakstoffen blijven zoveel mogelijk behouden. Nadat de cafeïne uit het water is gehaald, wordt het water toegevoegd aan de tank met koffiebonen. Aan het einde van het proces worden de bonen gedroogd. Deze methode zorgt voor het laagste verlies aan smaak. Het resultaat is dus cafeïnevrije koffiebonen met meer smaak dan via andere extractiemethoden.

 

Cafeïnevrije koffiebonen maken via de sugercane methode (gebruikt bij onze tante Alie koffiebonen)

Het suikerrietproces, dat zijn oorsprong vindt in Colombia waar suikerriet in overvloed groeit, vermijdt de verstoring van de celstructuur van de boon en versterkt zelfs de zoetheid van het uiteindelijke kopje! Om te beginnen wordt gefermenteerde melasse van suikerriet gebruikt om ethanol te maken. De alcohol ethanol wordt gemengd met een natuurlijk azijnzuur, om het oplosmiddel ethylacetaat (E.A.) te creëren. E.A. is ook prominent aanwezig in wijn, bier, fruit en groenten. De koffiebonen worden geweekt in water, waardoor het vochtgehalte van de boon toeneemt en de cafeïne uit de structuur vrijkomt. Na voldoende lang weken ondergaan de bonen een E.A.-wasbeurt, waardoor de cafeïne wordt opgelost. Ten slotte worden de bonen nogmaals met water gereinigd, kort blootgesteld aan stoom om de binnenste delen van de boon te reinigen, en vervolgens gedroogd tot het oorspronkelijke vochtgehalte.  Als dit gebeurd is worden de decafkoffiebonen afgewerkt met een natuurlijke was en geseald zodat alle unieke eigenschappen waaronder de aroma's en de smaken van de koffieboon blijven bewaard. De koffiebonen komen dus bij ons aan als decaf ongebrande koffiebonen waarna wij ze dus bij ons medium gaan branden (zoals je gewend bent van ons) om geen afbreuk te doen aan de smaak en de kwaliteit. Door de gefermenteerde melasse van het suikerriet zorgt het Sugar Cane Process voor bonen met een aangename, schone en zoete smaak.

Zit er cafeïne in cafeïnevrije koffiebonen?

Je verwacht hier misschien ‘nee’ als antwoord, maar het goede antwoord is: JA! Na het proces, wat we cafeïne-extractie noemen, blijft er maximaal 0,1% cafeïne achter in de cafeïnevrije koffiebonen. Voor het proces ligt het percentage aanwezige cafeïne tussen de 1% en 2,5%. Als we het naar een kopje koffie vertalen, betekent dit dat er in een gemiddelde kop koffie 75 milligram cafeïne zit. Een kop cafeïnevrije koffie bevat nog ca. 3 milligram van het stofje.